TOROMIERZE – test.

Szanowni Państwo, za niedługo zima się skończy i w promieniach wschodzącego słonka wyjdziemy na tory dokonać ich pomiaru. Czym najlepiej mierzyć tory? Postaram się odpowiedzieć.

No tak, ta wiosenna propozycja to trochę żartobliwa, szczególnie pomiar szerokości toru czy rozjazdu należy przeprowadzać często a nawet bardzo często gdy nie jesteśmy pewni co do naszej istniejącej infrastruktury. Zanim odpowiem na pytanie czym najlepiej mierzyć tory, tym mniej doświadczonym osobom opowiem po co w ogóle mierzymy tory.

Zaczynamy od słowa – pomiar. Zgodnie z Leksykonem naukowo – technicznym (Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, W-wa 1972) – pomiar, mierzenie – doświadczalne wyznaczenie z określona dokładnością miary danej wielkości.

W książce Encyklopedia kolejnictwa (Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, W-wa 1964, Bogdan Cywiński) na str. 31 napisano:

„Większość kolei świata ma tory o szerokości = 1 435 mm, wybranej w swoim czasie przez J. Stephensona, toteż nazywają ją szerokością normalną, a koleje, które ją stosują kolejami normalnotorowymi…

…W szczególności sąsiadujące z kolejami OKP koleje radzieckie stosują st = 1524” (tor szeroki).

No i tutaj jak bym chciał się pobawić trochę w politykę tobyśmy musieli się zastanowić, czy autor książki już w roku 1964 walczył z ??? No bo jak zrozumieć ten cytat – Polska jest krajem normalnym a ten kraj wówczas ZSRR niby nie? No, ale zostawmy ten temat odpowiednim instytucjom…

Reasumując w Polsce ta szerokość wynosi 1 435 mm.

Żeby dowiedzieć się więcej przejdźmy do mojej ulubionej książki „Poradnik dla komisji kolejowych – Tory, rozjazdy i skrzyżowania torów (Wydawnictwo – Urząd Transportu kolejowego) dostępny na stronie www.utk.gov.pl cytaty:

szerokość (prześwit) toru – jest to odległość między wewnętrznymi powierzchniami szyn mierzona 14 mm poniżej ich powierzchni tocznej;

oraz dla bardziej wymagających:

gradient szerokości toru – wartość zmiany szerokości toru na długości 1 m, która wyrażana jest w [mm/m];

wichrowatość (wichrowatość toru) – stosunek różnic wysokości toków szynowych w dwóch sąsiednich przekrojach do odległości między tymi przekrojami, który wyrażany jest w [mm/m]lub [‰];

nierówności toków szynowych w płaszczyźnie poziomej – są określane przez pomiar strzałki odchylenia poziomego toru na bazie 10 m dla każdego toku szynowego oddzielnie;

nierówności toków szynowych w płaszczyźnie pionowej – jest to mierzone na powierzchni tocznej odchylenie pionowe szyny od linii odniesienia, którą jest cięciwa pomiędzy punktami styczności kół skrajnych pojazdu pomiarowego z szyną na bazie 10 m;

 Wracając natomiast do pomiaru szerokości toru i pojawiającego się pytania w naszej głowie dlaczego akurat 14 mm poniżej powierzchni tocznej szyny? Dlatego, że poniżej tej wartości główka szyny (S49, S60) ma stałą wielkość.

Szanowni Państwo, trudno by było utrzymać taką stałą wielkość szerokości 1 435 mm! Stąd są określone wartości dopuszczalnych odchyłek – uzależnionych od prędkości jazdy. I tak dla naszego kochanego Pendolino jak się rozpędzi do 200 km/h odchyłka szerokości toru (pomiar ciągły wykonywany drezyną pomiarową i toromierzem elektronicznym) dla poszerzenia będzie wynosić 4 mm – czyli 1 435 + 4 = 1 439 mm. Natomiast odchyłka szerokości toru dla zwężenia wynosi 3  = 1 435 – 3 = 1 432 mm.

Natomiast dla naszej kochanej lokomotywki 401 Da zwanej popularnie – kaczką, którą z górki i z wiatrem możemy pogonić do 20 km/h odchyłka szerokości toru (dla pomiarów ręcznych) dla poszerzenia będzie wynosić 35 mm – czyli 1 435 + 35 = 1 470 mm. Natomiast odchyłka szerokości toru dla zwężenia wynosi 10  = 1 435 – 10 = 1 425 mm.

Pamiętać należy również, że osie kół taboru kolejowego nie są skrętne tak jak w samochodzie za pomocą mechanizmu różnicowego, tylko są stałe i żeby nie doprowadzić do sytuacji, że osie kół taboru „rozwaliłyby nam tory” stosuje się  odsunięcie szyny wewnętrznej w kierunku środka łuku. Wartość tego poszerzenia (przypominam od wartości 1 435 mm), powinna być następująca:

Szanowni Państwo, obojętnie jak zwał, tak zwał! Ale jeżeli na naszej bocznicy zmierzymy sobie wartość tej szerokości i będzie ona wynosić powyżej 1 470 mm!!! Pamiętajmy wówczas, jest źle, a nawet bardzo źle! Może nam naszą kochaną „kaczkę” wywalić w krzaki! I co wówczas biedni zrobimy? A to ja już Państwu nie podpowiem, niech młodzi sami sobie dają radę. A czy kupią sobie nową lokomotywę u nas w kraju, czy w innym kraju na wschodzie, zachodzie???… Niby duży wybór, a jak przyjdzie co do czego, to będziemy wspominać „naszą starą, ale Polską „kaczkę”…

No i dobrze, ale czym mierzyć? Nawet w wyżej wspomnianym poradniku pisze, że na naszej bocznicy możemy ręcznie! Tak, że weźmy nawet zwykłą miarę taśmową czy tzw. colsztok i zmierzmy. Jak nas zaniepokoi to zmierzmy toromierzem, jak go nie mamy to poprośmy kogoś kto ma, a jak już nie mamy kogo prosić? Ojo, joj… no to zatelefonujcie, jakoś się dogadamy, szczególnie, że Kancelaria Specjalistów Bezpieczeństwa Kolejowego ma teraz w lutym fajne promocje i ma na stanie toromierze:

Ręczne:

1. Sola – do pomiaru szerokości, przechyłki torów i rozjazdów w tym żłobków.
2. Rempod – (składany) do pomiaru szerokości, przechyłki torów i rozjazdów w tym żłobków.
3. Graw DTG – (elektroniczny) do pomiaru szerokości, przechyłki torów i rozjazdów w tym żłobków.

Toromierz zamontowany na wózku:

Graw TEC – elektroniczny pomiar ciągły – do pomiaru szerokości, przechyłki, nierówności pionowych i poziomych toru.

No i o tych toromierzach szczegółowo napiszę w kolejnych blogach.

Na koniec życząc Państwu dużo Zdrówka, przypominam o „naszym” Kochanym Maleństwie – Lenie Kmiecik, Córeczce Pana Piotra, jednego z Naszej Braci Kolejarskiej i proszę, jak będziemy rozliczać swój podatek, czy namówieni przez nas znajomi, wskazujmy w nim cel naszego 1 %:

Fundacja: „Na ratunek dzieciom z chorobą nowotworową” nr KRS-u: 86210 cel szczegółowy: Lena Kmiecik.

W imieniu Pana Piotra oraz własnym dziękuje: witold bardziński

Ps. Fotki  – Galeria „Bocznice kolejowe” – witold bardziński

.